نظام تکحزبی چیست؟
تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۲۹۶۹
عصر ایران - نظام تکحزبی (Single-Party System) نظام سیاسییی است که به موجب آن، کشور از طریق یک حزب اداره میشود.
مفهوم نظام سیاسی تکحزبی را نخستین بار لنین مطرح و تشریح کرد. او معتقد بود دولت با همۀ سازمانهای اداری، قضایی، انتظامی و ارتشی در یک کشور سرمایهداری، نگهبان منافع یک اقلیت سرمایهدار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
لنین پس از این توصیف، این تجویز را هم پیش روی پیروانش گذاشت که استثمارشوندگان برای برانداختن طبقۀ استثمارگر باید فقط در یک حزب گرد آیند؛ زیرا تعدد احزاب، موجب تفرقۀ نیروهای استثمارشونده میشود.
نظام سیاسی تکحزبی، نخستین بار در اتحاد جماهیر شوروی مستقر شد و سپس در ایتالیای موسولینی و آلمان هیتلر. در واقع چنین نظامی از دهۀ 1920 با شکلگیری در شوروی و ایتالیا پا به عرصۀ تاریخ نهاد و هنوز نیز در کشورهایی مثل چین و کرۀ شمالی وجود دارد.
جشن صدسالگی حزب کمونیست چین
نظام تکحزبی فاشیستی برخلاف نظام تکحزبی سوسیالیستی، منکر وجود طبقات و مبارزۀ طبقاتی است و خود را نمایندۀ تمام ملت میداند و به جای ساختن جامعۀ بدون طبقات، میخواهد اتحاد ملی و یا اتحاد میان طبقات متضاد را برقرار کند.
با تمام اختلافاتی که میان نظامهای تکحزبی سوسیالیستی و فاشیستی وجود دارد، این دو نظام در یک چیز مشترکاند که عبارت از فقدان امکان آزادی و فعالیت برای جمعیتها و احزاب سیاسی، غیر از حزب رسمی و دولتی است.
نظام تکحزبی در واقع ریشه در آرای مارکس و انگلس دارد که در "مانیفست کمونیست" این ایده را مطرح کردند که دولت در جوامع سرمایهداری چیزی نیست جز کمیتۀ اجراییِ بورژوازی. یعنی یک طبقۀ حاکم داریم (بورژوازی) و دولت هم چیزی شبیه حزب بورژواها است.
دربارۀ تکثر حزبی در جوامع سرمایهداری قرن نوزدهم و حتی قرن بیستم، مارکسیستها در مجموع معتقد بودند این تکثر مثل وجود دو یا چند فراکسیون در درون یک حزب واحد است؛ بنابراین از حیث نمایندگی منافع طبقات محروم جامعه، اصالت ندارد.
در جوامعی که تحزب در آنها به یک سنت و رویۀ سیاسی بدل نشده و حزبهایی صوری و بیخاصیت با اعضای اندکشمار دارند و در مجموع هیچ حزبی نمایندۀ قدرتمند یک طبقۀ اجتماعی نیست، تکثر یا عدم تکثر بلوکهای قدرت سیاسی، تا حدی نشانۀ عدم پذیرش یا پذیرش منطق نظام تکحزبی از سوی موسسان و گردانندگان آن نظام سیاسی است.
در بین متفکران ایرانی، علی شریعتی با طرح ایدۀ "شیعه یک حزب تمام" نشان داد عمیقا از لنین تاثیر گرفته و تکثر حزبی در میان شیعیان را قبول ندارد.
محمدرضاشاه نیز با تلاش ناکامش برای تکحزبی کردن نظام سیاسی از طریق خلق حزب "رستاخیز"، کوشید نمایندگان همۀ طبقات اجتماعی را در یک حزب گرد هم آورد و با نفی اختلافات طبقاتی و گوناگونی نیروهای اجتماعی در ایران، خودش را مظهر یک ملت متحد جلوه دهد.
در واقع باید گفت شریعتی از مارکسیسم و شاه از فاشیسم تاثیر پذیرفته بودند که چنان ایدههایی را مطرح کردند.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۲۹۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سریال «حشاشین» در ایران ممنوع اعلام شد
مهدی سیفی، مدیرکل نظارت سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا)، روز شنبه هشتم اردیبهشت گفت که «روایت این سریال از تاریخ اسلام متضمن تحریفهای فراوانی است که به نظر میرسد با رویکرد سیاسی مغرضانه تولید شده است.»
به گزارش ایرنا در مورد محتوای این سریال گفت: «بر همین اساس طبق نظر شورای صدور مجوز ساترا انتشار سریال حشاشین، در رسانههای صوت و تصویر فراگیر ایران مورد تأیید نیست».
مجموعه ۳۰ قسمتی «حشاشین» در مورد حسن صباح و گروه او است که به عنوان فرقهای از شیعیان در قرن پنجم قمری از قلعههای کوهستانی در شمال و غرب ایران فعالیت میکردند و به سوءقصدهای سیاسی خشن مشهور بودند.